Meer dan alleen dat balletje (8)

In zijn column ‘Meer dan alleen dat balletje‘ vertelt Carli Driessen van MyBoilie over zijn (eigenzinnige) visie op aas. Hij gaat uitgebreid in op de eigenschappen van boilies en de verschillende ingrediënten die hierin verwerkt kunnen worden. Daarnaast legt hij de behoeften van de de karpers uit aan de hand van praktijkvoorbeelden en ervaringen. Als aas je interesseert mag je deze column niet missen! Vorige aflevering gemist? Je leest hem hier.

Advertentie:

Profiler deel 1: De Seizoenen

Zoals ik aangaf in deel 7 van ‘Meer dan alleen dat ‘balletje’‘, wil ik de thema’s van de Profiler verder uitwerken, startend bĳ de seizoenen. Nu is er een hoop te vertellen over de seizoenen, maar dat is niet het doel hier. Velen voor mĳ hebben dit al uitstekend gedaan, beter dan ik ooit zou kunnen en ik wil niet (te veel) in herhaling vallen. Daarbĳ vormen de seizoenen, hoe wezenlĳk hun effect ook is, maar 1 van de 14 thema’s uit het speelveld van de Profiler. Wat ik eigenlĳk wil is onze aandacht ombuigen naar eenvoudige handvatten die de seizoenen geven voor het bouwen en optimaliseren van onze recepten.

Eenvoudige handvatten

Het doel is dus géén uitgebreide exercitie, maar een zo concreet en begrĳpelĳk mogelĳk karakteriseren van de omstandigheden (bekeken vanuit alléén de seizoenen dus) en wat deze voor ons als zelfdraaiers kunnen betekenen. Hiervoor is het noodzakelĳk om die elementen op de voorgrond te zetten die hiërarchisch hoog op de ladder staan (belangrĳk zĳn) en een zekere nuance los te laten, daar gaan we…

Meer dan alleen dat balletje (8) - The Profiler - Seizoenen — Meer dan alleen dat balletje (8) – The Profiler – Seizoenen

‘In a nutshell’

De basis van deze ‘eenvoud’ vormt zich door een pĳl te schieten door de seizoenen als fenomeen en zo diens complexiteit om te buigen naar iets eenvoudigers; iets algemeners in relatie tot ons aas of het aasgedrag van de karper. Dit begint met de analyse van ons viswater (zĳn leefomgeving) op basis van drie kernwaarden:

hoogte temperatuur
hoeveelheid zuurstof
soort en hoeveelheid aanwezig voedsel

Vanuit de seizoenen gezien hebben deze drie (mĳns inziens) het meest tastbaar invloed op het aasgedrag van de karper. De temperatuur en zuurstof beïnvloeden de mate van aas-activiteit en het aanwezig voedsel (natuurlĳk en onnatuurlĳk) is van invloed op zĳn ambitie om ons aas ook daadwerkelĳk te eten (preoccupatie). Daarbĳ gelden o.a. de volgende wetmatigheden:

de aas-activiteit vermindert bĳ te hoge/lage temperaturen en/of te weinig zuurstof (t.g.v. de spĳsvertering)
de karper eet wat hĳ gewend is om te eten (preoccupatie door conditionering/evolutie)
aas wordt beoordeeld i.r.t het reeds aanwezig voedsel (op zoek naar balans)
daarbĳ is hĳ liever lui dan moe en meer of minder kritisch afhankelĳk van het aanbod (hoeveelheid & kwaliteit)
zelfbehoud maakt de karper bereidt om nieuwe voedselbronnen aan te boren (resulteert in nieuwsgierigheid).

Wat het effect is van het bovenstaande is afhankelĳk van de situatie waarin de vis rondzwemt. De kernwaarden wisselen daarbĳ per seizoen. Zo is er bĳvoorbeeld in de zomer meer natuurlĳk voedsel dan in de winter… enzovoort. Echter ongeacht deze variabele kunnen we in grote lĳnen elke situatie op drie manieren interpreteren:

biedt de vis een aanvulling op het voedsel om hem heen (inspelen op behoefte aan balans)
sluit aan op het bestaande soort voedsel van de vis, omdat hĳ dit gewend is (inspelen op preoccupatie)
maak aanspraak op die nieuwsgierigheid van de vis (prikkelen m.b.v. geur, kleur, geluid, beweging, enz.)

De manier waarop we deze situaties interpreteren is daarbĳ arbitrair, m.a.w. aan de visser zelf (!), want de praktĳk leert ons dat alle drie de vormen (of mengvormen) positief resultaat kunnen geven. Als laatste geldt (wat ons betreft) dat elke mix gezond moet zĳn voor de karper, met als controlemiddel de richtlijnen uit de voedingsleer. M.a.w. als je op basis van de eigenschappen van de grondstoffen een mix hebt samengesteld die inspeelt op een gegeven situatie, is het nodig om de voedingswaarden ervan naast die van de richtlĳnen te leggen en het recept (zo nodig) hierop aan te passen.

Welke richtlĳnen je hiervoor kunt hanteren is afhankelĳk van het seizoen(sdeel) en zal ik hierna benoemen. (Let wel, om die ‘eenvoud’ te behouden richten wij ons hier alleen op de eiwitten, vetten en koolhydraten. Vezels, vitaminen en mineralen blijven cijfermatig buiten beschouwing. De onderbouwing en betekenis ervan valt buiten de scope van deze column, zo ook de wijze van berekenen).

‘Back to business’ (lente)

De lente staat in het teken van de ‘wederopbouw‘… back to business! Plots leven er weer talloze diertjes in en op het water en kruipt de karper uit zĳn schulp. De begroeiing volgt snel. Let wel, hĳ heeft wel tĳd nodig om op gang te komen, want hĳ heeft lang in koud water geleefd. Daarbĳ is de karper van origine een ‘exoot’ en komt dus sowieso wat later op gang dan sommige zwemgenoten. Maar het feit blĳft dat hĳ op gang moet komen en presteren (paaien!) en dat is precies waar ons aas hem bĳ kan helpen…

Als gevolg van de eerder genoemde kernwaarden en wetmatigheden ontstaan zo de volgende zienswijzen:

De aas-activiteit komt langzaam op gang en is vanwege de wisselende weersomstandigheden ‘grillig’. Ga dus niet direct storten! Geef de vis wat extra vezels of kruiden in je mix om de spĳsvertering (op gang) te helpen
Maar het is óók de periode waarin het water zĳn meest optimale temperatuur bereikt (20-22 graden) voor een vreetfestĳn. Sta dus ook open voor veranderingen, want het kan ‘los gaan’. Maar al is bĳvoeren op zo’n moment best van meerwaarde, hou ook dan ‘de rem’ erop
Al is het geen wet, de opkomst van het natuurlĳk voedsel zorgt mogelĳk instinctief voor een voorkeur voor dit soort van voedsel(signaal)
De karper heeft bĳ aanvang van de lente hulp nodig om weer ‘fit’ te worden. Wat in de winter verloren gaat moet hĳ aanvullen en kan dus wat extra energie en bouwstoffen goed gebruiken. Hogere voedingswaarden (eiwitten & vetten) en ‘snelle suikers’ (koolhydraten) zĳn welkom
Dit geldt óók naarmate de lente vordert en de hoeveelheid natuurlĳk voedsel toeneemt en dus de voedingswaarden in je aas zouden kunnen worden gereduceerd. De paai en daarmee de noodzaak voor energie en herstel van lichaamsweefsel (beschadigingen), maakt een rĳkere mix geen overbodige luxe
Om het lethargisch gedrag aan het begin van de lente te doorbreken kan een extra stimulans helpen. Geef hem een ‘prikkel’ om de nieuwsgierigheid aan te wakkeren m.b.v. een voedsel-trigger, wat beweging op de hair, een opvallende kleur, iets van crunch in je boilie, enzovoort. Deze zienswĳzen kunnen functioneren als een soort programma voor je mix. Hoe jĳ daarbinnen je keuzes maakt, hoe jĳ het programma interpreteert en omzet in grondstoffen, is aan jezelf.

Nogmaals, meerdere oplossingen leiden tot eenzelfde resultaat. De mix zouden we daarbĳ toetsen aan de volgende (algemene) richtlĳnen: – 20-30% Eiwitten – 20-25% Vetten – 50-55% Koolhydraten

‘Enjoy life’ (zomer)

En dan wordt het zomer… de warme periode waarbĳ de onderwaterwereld volgroeid raakt. Het karakter van de zomer staat doorgaans in het teken van ‘overvloed‘. Als er sprake is van natuurlĳk voedsel, dan is dit de optimale periode. De karper is in de omstandigheid en heeft het vermogen om flink te bunkeren, maar in combinatie met dat het water soms (te) warm wordt en afhankelĳk van de situatie zuurstof-arm, toont de karper zich niet zelden ‘onverschillig’. Daarbĳ is er voedsel genoeg… dus enjoy life!

Voor de ‘wilde karper’ zou dit weleens kunnen opgaan, maar minder voor onze ‘kweekjongens’. Voor een omnivoor is een dieet met alleen dierlĳk voedsel (veel eiwitten dus) niet perse optimaal. Rede ook waarom kwekers met koolhydraten bĳvoeren. En dit is precies waar ons aas van pas kan komen, namelĳk door balans te bieden in het dieet van onze vriend. Als gevolg van de kernwaarden en wetmatigheden ontstaan de volgende zienswijzen:

De aas-activiteit ligt in de zomer doorgaans hoog, maar kan door te hoge watertemperaturen (en te weinig zuurstof) temperen. Dit vraagstuk los je doorgaans alleen op met de keuze van locatie (i.r.t. de wind, schaduw, diepte…), niet perse het soort aas
Denk hierbĳ ook even aan de werking van de spronglaag… (valt verder buiten deze beschouwing)
De zomer is de tĳd van algen, waterplanten en beestjes. Dit maakt de karper mogelĳk wat ‘lui’ of ‘kritisch’. Hĳ heeft onze boilies nu niet echt nodig, tenminste als het gaat om de hoeveelheid voedingswaarden (eiwitten & vetten). Maar het verwerken van dit voedsel, als ook zĳn dagelĳkse activiteiten kosten energie en dus is het tĳd voor de koolhydraten met energie voor de ‘actieve vis’! Een plantaardig additief (suikers) als welkome aanvulling op het voornamelĳk dierlĳk dieet
Prikkel ook de eetlust om hem aan het azen te krĳgen, hĳ is er actief genoeg voor, maar ontbeert wellicht de ‘focus’. Een sterk/geconcentreerd voedselsignaal kan tussen al dat natuurlĳk aanbod heel nuttig zĳn. Het is met uitstek de tĳd om bĳvoorbeeld met partikels (koolhydraten-rĳk) je stek ‘aan te jagen’.
De zomer is wat ons betreft DE tĳd om te experimenteren. De karper is in deze periode optimaal in staat om (veel) te eten, anders dan bĳvoorbeeld in de winter. Deze zienswĳzen kunnen functioneren als een programma voor je mix. Hoe jĳ daarbinnen je keuzes maakt, hoe jĳ het programma interpreteert en omzet in grondstoffen, is aan jezelf.

De mix zouden we daarbĳ toetsen aan de volgende (algemene) richtlĳnen: – 15-20% Eiwitten – 15-20% Vetten – 55-65% Koolhydraten

‘Winter is coming’ (herfst)

Met de komst van de herfst start een zeker ‘verval‘. De vis weet dit instinctief. De dagen worden korter, het water kouder en de voorraad natuurlĳk voedsel slinkt. De karper moet zich voorbereiden voor de winter en dat is voelbaar. De vis is (zeer) actief en met name zo rond de oktobermaand zien we een piek in de vangsten. Dit is wederom geen wet natuurlĳk, maar een breed gedragen mening in diverse publicaties. De vis wordt langzaam meer afhankelĳk van ons aas en dat is precies waar wĳ op in kunnen spelen… Als gevolg van de kernwaarden en wetmatigheden ontstaan de volgende zienswijzen:

De vis is in de herfst bereidt om te azen. In onze optiek is deze periode mogelĳk het meest productief. De afname van natuurlĳk voedsel verhoogd de behoefte aan voldoende eiwitten en vetten
Maar houd de (water)temperatuur in de gaten. Naarmate de 10 graden nadert neemt het vermogen van de karper om veel aas op te nemen en te verteren af. Veel voeren wordt dan ongewenst
Geef de vis wat hĳ nodig heeft voor de winter. Een herfstbol mag rĳk aan voedingswaarde zĳn (eiwitten & vetten)
Geef daarbĳ ook extra vezels of kruiden in je mix om z’n spĳsvertering op gang te houden als het water de 10 graden passeert
Door de weersveranderingen kunnen de omstandigheden vrĳ drastisch wĳzigen. Het is slim om hier wat in mee te kunnen bewegen. Dit door bĳvoorbeeld binnen eenzelfde mix gaandeweg de verhoudingen tussen ingrediënten aan te passen en zo de voedingswaarden als ook de hoeveelheid vezels en/of kruiden voor de spĳsvertering op te schroeven
Een aanvullend preparaat van vitaminen en mineralen kan in deze periode geen kwaad. Deze zienswĳzen kunnen functioneren als een programma voor je mix. Hoe jĳ daarbinnen je keuzes maakt, hoe jĳ het programma interpreteert en omzet in grondstoffen, is aan jezelf.

De mix zouden we daarbĳ toetsen aan de volgende (algemene) richtlĳnen: – 20-25% Eiwitten – 15-25% Vetten – 50-55% Koolhydraten

‘Survival of the fittest’ (winter)

Als laatste hebben we de winter die eigenlĳk al start wanneer de watertemperatuur onder de 10 graden Celsius daalt. Dan begint het spĳsverteringssysteem van de vis echt in kracht af te nemen. Het houd nooit helemaal op natuurlĳk, maar zo rond de 7-5 graden Celcius wordt het wel heel magertjes. De vis kan dan dus minder snel eten en dit in een omgeving waar nauwelĳks voedsel is. Echter niet veel kunnen eten betekent niet dat de vis niet wil of moet eten. Voor ons is de winter een tĳd voor sneeuwpret, maar voor de vis is het een ‘overlevingsvraagstuk‘.

Het interen op reserve- en lichaamsstoffen in combinatie met het ontbreken van natuurlĳk voedsel vraagt om compensatie en precies hier kan ons aas van meerwaarde zĳn. Als gevolg van de kernwaarden en wetmatigheden ontstaan de volgende zienswijzen:

Door de kou is het spĳsverteringssysteem van de vis niet in staat om grote hoeveelheden voedsel te verwerken. Ga geen grote hoeveelheden aas voeren dus!
Zorg daarbĳ tevens voor voldoende vezels van zaden, tarwe, zemelen en/of (spicy) kruiden voor een optimale spĳsvertering. Ook grondstoffen die zĳn voorverteerd of getoast verdienen de voorkeur
Maar overdrĳf niet, want het eten moet er ook niet als een dolle doorheen vliegen. Opname van voedingsstoffen is belangrĳk. De vis kan in de winter de extra bouwstoffen en vitaminen goed gebruiken, ook die kleinere hoeveelheden
Geef daarbĳ tevens wat extra vetten (olie) in je mix. Zĳ leveren de vis energie en zĳn de dragers van o.a. het belangrĳke vitamine A
Het is ook de tĳd voor vloeibare producten (liefst op waterbasis), deze drukken minder zwaar op de darm
De aastĳden zĳn kort en specifiek. Als het lekker wintert (constant koud is) kan je er je horloge op gelĳk zetten
In de winter zullen we de vis moeten zoeken en verleiden en meer dan in welk seizoen ook die nieuwsgierigheid triggeren; hem uit z’n ‘luie stoel’ halen; die ‘oppakreflex’ stimuleren. Denk wederom aan een voedsel-trigger, wat beweging op de hair, een opvallende kleur, iets van crunch in je boilie, enzovoort
Let wel, onderzoek wĳst uit dat de vis, óók als het koud is, nog steeds zĳn rondjes zwemt en zĳn vaste stekken bezoekt, minder frequent wellicht en afhankelĳk van het soort water
Net als in de zomer kan er ook in de winter sprake zĳn van ’thermische stratificatie’. Denk dus ook in de winter aan die ‘spronglaag’… (valt verder buiten deze beschouwing). Wederom functioneren de zienswĳzen als een programma voor je mix en is de wĳze waarop je daarbinnen je keuze maakt aan jezelf.

De mix zouden we daarbĳ toetsen aan de volgende (algemene) richtlĳnen: – 25-30% Eiwitten – 20-25% Vetten – 45-55% Koolhydraten

‘Be flexible’ (alle seizoenen)

Als laatste doen we een gooi naar een boilie voor alle seizoenen. Deze ‘all-in-one’ maakt het draaien voor velen wat meer overzichtelĳk en werkbaar. Maar je begrĳpt vanuit het voorgaande dat het gebruik maken van één en dezelfde mix tot concessies leidt. D.w.z. bĳ sommige seizoensmomenten niet echt aansluit op de omstandigheden. Maar er is een oplossing… Deze begint bĳ het idee dat de karper onze boilie anders beleefd dan dat wĳ hem in ons hoofd opbouwen.

Wĳ vissers denken doorgaans vanuit de grondstoffen waarmee we werken, niet zelden vermengt met een zekere voorliefde of gevoel van vertrouwen, maar de karper kiest uiteindelĳk op basis van de voedingsstoffen (macro- en micronutriënten) waaruit deze grondstoffen zĳn opgebouwd. Dit samen met het gevoel dat hĳ heeft bĳ en overhoud na het nuttigen ervan (smaakbeleving & spĳsvertering). Dit suggereert dat het soort van grondstoffen er eigenlĳk wat minder toe doet dan de uiteindelĳke samenstelling van de voedingsstoffen die geboden worden en dat we op basis daarvan grofweg aan de volgende 3 opgaven moeten voldoen:

draag zorg voor een smaakvolle combinatie van grondstoffen (vaste waarde)
zorg ongeacht de grondstoffen voor een juiste hoeveelheid nutriënten per seizoen (variabel)
zorg voor een goede spĳsvertering van de vis per seizoen (variabel).

Voor een all-season boilie moet je er dan dus voor zorgen dat er grondstoffen in je mix zitten waarmee je binnen een vast en smaakvol ‘ensemble’, gemakkelĳk kunt spelen met de voedingswaarden en hoeveelheden vezels en/of kruiden. Grondstoffen die een eenduidige functie hebben, zoals zemelen voor meer of minder snelle spĳsvertering of eenzelfde karakter dragen maar in voedingswaarde verschillen (tĳgernotenmeel & pindameel of LT-vismeel & predigested vismeel). Als je deze vervolgens in verhouding per periode aanpast, is er in feite sprake van één boilierecept waar je tijdens alle seizoenen mee kunt inspelen.

Tot slot over seizoenen en meer…

Ik wil nogmaals benadrukken dat de seizoenen maar 1 deel van de Profiler vormt en dat er dus meer aspecten in onze visserĳ bestaan die de keuzes omtrent ons aas beïnvloeden. In de volgende column wil ik proberen om de effecten op ons aas te karakteriseren wanneer we praten over de tijdsduur van je sessie. Het scheelt namelĳk wanneer je jouw vissen in een korte of lange tĳd wilt vangen. De duur van je sessie kan van invloed zĳn op de instant-werking en voedingswaarde, maar ook op de hardheid, houdbaarheid…

Lees nu ook deel 2 van ‘The Profiler’ en blik terug op meer afleveringen van ‘meer dan alleen dat balletje‘.